Nghị định gồm có 4 Chương, 17 Điều, quy định về tiêu chuẩn phân loại đơn vị hành chính, cách tính điểm phân loại đơn vị hành chính và thẩm quyền, trình tự, thủ tục phân loại đơn vị hành chính, trong đó đáng chú ý:
Nghị định xác định Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh là đơn vị hành chính cấp tỉnh loại đặc biệt; các thành phố trực thuộc Trung ương còn lại thuộc loại I. Ở cấp tỉnh, các địa phương được chia thành ba loại: I, II và III. Đối với cấp xã, đơn vị hành chính cũng được phân thành ba loại. Riêng phường và đặc khu được chia thành bốn loại: đặc biệt, I, II và III.
Việc phân loại đơn vị hành chính được thực hiện bằng phương pháp tính điểm với tổng điểm tối đa 100, cộng thêm điểm ưu tiên (nếu có) dựa trên việc tính điểm bốn nhóm tiêu chí gồm: Quy mô dân số; Diện tích tự nhiên; Điều kiện phát triển kinh tế - xã hội; Yếu tố đặc thù. Trường hợp tiêu chí đạt mức tính điểm tăng thêm, điểm được cộng theo tỷ lệ phần trăm tương ứng với mức chênh lệch. Theo quy định, phường và đặc khu được xếp loại đặc biệt khi đạt từ 90 điểm trở lên (không tính điểm ưu tiên), có quy mô dân số, diện tích lớn và đáp ứng tiêu chí ưu tiên. Đơn vị hành chính đạt từ 75 điểm trở lên được phân loại I (trừ trường hợp đặc biệt); từ 60 đến dưới 75 điểm là loại II; dưới 60 điểm là loại III.
Theo Nghị định, Bộ trưởng Bộ Nội vụ quyết định công nhận phân loại đơn vị hành chính cấp tỉnh và phường, đặc khu thuộc loại đặc biệt. Chủ tịch UBND cấp tỉnh quyết định phân loại đơn vị hành chính cấp xã (trừ các trường hợp do Bộ Nội vụ quyết định).
Nghị định này có hiệu lực thi hành từ ngày 27 tháng 11 năm 2025. Việc ban hành Nghị định là cơ sở pháp lý quan trọng trong công tác phân loại các đơn vị hành chính sau khi thực hiện sắp xếp, bảo đảm hệ thống đơn vị hành chính phù hợp với thực tiễn.
(Có Nghị định số 307/2025/NĐ-CP ngày 27/11/2025 kèm theo)
